ચોટીલાનો સમાવેશ સુરેન્દ્રનગર જિલ્લામાં થાય છે. અહીં ચામુંડા માતાજી નું મંદિર આવેલું છે. ઐતિહાસિક દ્રષ્ટિએ પહેલા આ પ્રદેશ પાંચાળ તરીકે ઓળખાતો હતો. ચામુંડા માં એ શક્તિના 64 અવતારોમાંથી એક અવતાર છે. ચામુંડા માતાજીનું આ મંદિર જગપ્રસિદ્ધ છે અને તે ચોટીલા પર્વતના શિખર પર આવેલું છે.
વર્ષની ત્રણ મુખ્ય નવરાત્રિ મહા, ચૈત્ર તથા આસો માસમાં ચોટીલા ડુંગર પર અને સમગ્ર તળેટી તથા હાઇવે પર મિની કુંભમેળો ભરાયો હોય તેવાં રૂડાં દ્રશ્યો જોવાં મળે છે. ખાસ કરીને આસો માસની નવરાત્રિથી છેક દિવાળી સુધી મોટી ઉંમરના વયોવૃદ્ધો પણ હૃદયમાં માતા પ્રત્યેની અપાર શ્રદ્ધા સાથે સડસડાટ ડુંગર ચઢી જાય છે. એટલું જ નહિ અસંખ્ય માઇભક્તો આળોટતાં આળોટતાં કે દંડવત્ પ્રમાણ કરતાં ડુંગરનાં પગથિયાં સડસડાટ ચઢી જાય છે અને આ દ્રશ્ય જોઇને ભલભલા નાસ્તિક માનવીનું મસ્તિષ્ક પણ ઝૂકી જાય છે.
જય માતાજી ( Jay Mataji ) નો અર્થ :
જ : જનની મા
ય : યશોદા જેવી મા
મા : મારે તોય તું
તા : તારે તોય તું
જી : જીવવા દે તો પણ તું
ચામુંડા માતાજી નો ઇતિહાસ
અવતાર અને પૌરાણિક કથા
ચામુંડા માતાજીનો અવતાર પૌરાણિક કથાઓ અનુસાર દુષ્ટ ચંડ અને મુંડ નામના રાક્ષસોના નાશ માટે થયો હતો. આ રાક્ષસો હંમેશાં લોકોએ ખૂબ જ ત્રાસ આપ્યો અને લોકોનું જીવન કષ્ટમાં રાખ્યું. તેઓ વિધર્મી અને અશાંતિ પ્રસરી રહ્યા હતા, જેને દૂર કરવા માટે ધરતી પર દેવીઓનું અવતાર લેવું જરૂરી હતું.
ઉંમર પ્રમાણે વજન કેટલું હોવું જોઈએ : ખોટી પદ્ધતિઓના જોખમ
ચંડ અને મુંડનો નાશ:
આ કથાઓ અનુસાર, ચંડ અને મુંડ રાક્ષસો સાથે સંઘર્ષ માટે દેવીઓએ પૃથ્વી પર અવતાર લીધો. આ દિવ્ય શક્તિએ મહાશક્તિ રૂપે ચામુંડા માતાના સ્વરૂપમાં પ્રગટ થતાં ચંડ અને મુંડના નાશ માટે કામ કર્યું. વિજય પછી, માતાજીનો આ પર્વત પર અવતાર થયો અને તેમના પૂજાર્થીઓ માટે એક પાવન સ્થાન તરીકે સ્થપાઈ ગયો.
ચોટીલા પર્વત:
ચામુંડા માતાજીનું મંદિરે ચોટીલા પર્વત પર સ્થાપિત છે, જે સુરેનગર જિલ્લામાં આવેલું છે. આ પર્વત પર 650થી વધુ પગથીયા છે, જેને ચડવા માટે શ્રદ્ધાળુઓ દરરોજ લાંબી યાત્રા કરે છે. ચોટીલા પર્વત એક પૌરાણિક સ્થાન છે, જ્યાં માતાજીની મૂર્તિ સ્થાપિત છે, અને જેના દર્શન માટે ભક્તો મોટા સંખ્યામાં આવે છે.
મંદિરની રચના:
આ મંદિરમાં પૌરાણિક વિધિઓ અનુસાર ચામુંડા માતાજીની પૂજા કરવામાં આવે છે. મંદિરને અભિવાદન અને આરાધના માટે ખાસ રીતે સજાવટ કરવામાં આવી છે. યાત્રા દરમિયાન, પર્વત પર આરામ માટે છાયડા, પાણીની વ્યવસ્થા અને માર્ગ પર આરામસ્થાન ઉપલબ્ધ છે.
મંદિરના પાવન દ્રશ્યો:
દર વર્ષે નવરાત્રિ, ચૈત્ર માસ અને આસો માસ દરમિયાન, ચોટીલા પર્વત પર વિશેષ ઉત્સવ અને પૂજા યોજવામાં આવે છે. આ સમય દરમ્યાન, પર્વત અને તેની તળેટી વિસ્તાર મિની કુંભમેળા જેવી દ્રશ્યો સાથે ભરાયેલા હોય છે. આ પ્રસંગો ભક્તોને આધ્યાત્મિક સમાધાન અને શાંતિ પ્રદાન કરે છે.
ચામુંડા માતાજી ના મંત્ર:
ચામુંડા માતાજી ના મંત્રોની યોગ્ય રીતે ઉપાસના કરવાથી, ભક્તો મંત્રધારણ દ્વારા આત્મા અને મનને શુદ્ધ કરી શકશે. અહીં કેટલાક મુખ્ય મંત્ર છે:
“ॐ ऐं ह्लीं क्लीं चामुण्डायै नमः”
આ મંત્રને મંત્રજાપથી ચામુંડા માતાની પદવીને પ્રસ્થાપિત કરવા માટે ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. આ મંત્ર દેવી શક્તિ અને સદ્ગુણોને અર્પણ કરે છે.
“ॐ महाक्रूरी चामुण्डायै नमः”
આ મંત્ર ચામુંડા માતાના મહાન અને શક્તિશાળી સ્વરૂપને શ્રદ્ધા અર્પણ કરવા માટે કહેવાય છે.
“ॐ चामुण्डायै स्वाहा”
આ મંત્ર ચામુંડા માતાની વિધિવત પૂજા અને યજ્ઞ માટે યથાવત કરવામાં આવે છે, જેમાં સ્વાહાની આદાન-પ્રદાન કરે છે.
પૂજા વિધિ:
ચામુંડા માતાજીની પૂજા માટે, ભક્તો વિભિન્ન વિધિઓ અનુસરે છે, જેમ કે મંત્રોનું જાપ, નૈવેદ્ય અને આરતી. પૂજા દરમિયાન, માતાજીની તસવીર સામે ફૂલ, ધૂપ, દીપ અને અન્ય પૂજાના સામગ્રી અર્પણ કરવામાં આવે છે. આ પૂજા વિધિ ભક્તોને મનના શાંતિ, આધ્યાત્મિક શક્તિ અને સંતોષ આપે છે.
પવિત્ર ઉપાસના:
ચામુંડા માતાજીનું મંદિર આસપાસ પવિત્ર અને શુદ્ધ વાતાવરણ માટે ઓળખાય છે. આ વિસ્તારનું પ્રાચીન મૂલ્ય અને પૌરાણિક વારસો, ચામુંડા માતાના દર્શનને વધુ પાવન બનાવે છે. પૂજા અને આરાધના માટે આયોજિત વિધિઓ, યોગ અને ધ્યાન પદ્ધતિઓ, શ્રદ્ધાળુઓને આધ્યાત્મિક ઉત્થાન અને શાંતિની અનુભૂતિ કરાવે છે.
વર્ગભૂત પસ્તાઓ અને પર્વો:
- નવરાત્રિ: નવરાત્રિ દરમિયાન, ચોટીલા પર્વત પર ભવ્ય ઉત્સવ, મેળા અને પૂજા આયોજન કરવામાં આવે છે. આ સમય દરમિયાન, હજારો ભક્તો પોતાની શ્રદ્ધા અને ભક્તિ સાથે પર્વત પર ચઢી આવે છે.
- ચૈત્ર અને આસો માસ: ચૈત્ર અને આસો માસ દરમ્યાન પણ ચામુંડા માતા પર વિશેષ પૂજા અને આરાધના કરવામાં આવે છે, જે દ્વારા ભક્તો માતાની કૃપા અને આશીર્વાદ મેળવે છે.
રાત્રિના પ્રસંગો:
ચામુંડા માતાજીનું મંદિર રાત્રે ખૂબ જ શાંત રહે છે. સાંજે સાત વાગ્યા પછી, મંદિરમાં કોઈ પણ વ્યક્તિને રહેવા દેવામાં આવતું નથી. પુજારી સિવાય અન્ય કોઈને મંદિર પર રહેવાની પરવાનગી નહી મળે, અને માતાજીની મૂર્તિની જાળવણી માટે અલગ-अलग સુરક્ષા વ્યવસ્થા કરવામાં આવે છે.
પવિત્રતા અને આરાધના:
ચામુંડા માતાજીની પૂજા પવિત્રતા અને આરાધના માટે એક મહત્વપૂર્ણ કાર્ય છે. આ પૂજા વિધિ ભક્તોના જીવનમાં અનંત શક્તિ અને શાંતિ લાવે છે. તે માતાજીની કૃપા અને આશીર્વાદ પ્રાપ્ત કરવાના મફત પદ્ધતિ છે, જે યાત્રીઓ અને શ્રદ્ધાળુઓ માટે જીવનની શ્રેષ્ઠતા વધારવાનું કાર્ય કરે છે.
આધ્યાત્મિક અને સામાજિક મહત્વ:
ચામુંડા માતાજીનો ઇતિહાસ અને તેમની પૂજા આપણા સામાજિક અને આધ્યાત્મિક જીવનમાં મહત્વપૂર્ણ સ્થાન ધરાવે છે. માતાજીની આરાધના અને પૂજા, જીવનમાં ધર્મ, શાંતિ અને સુખ લાવતી છે. ચોટીલા પર્વત પર થતી પૂજા અને વિધિ, ભક્તોને આધ્યાત્મિક ઉન્નતિ માટે માર્ગદર્શન આપે છે.
ચોટીલા કેટલા પગથિયા છે :
ચોટીલા પર્વત પર માતાજીના દર્શન માટે શ્રદ્ધાળુઓને 1,000 પગથિયાં ચડવા પડે છે. ચોટીલા પર્વત 1,173 ફૂટની ઊંચાઈ પર આવેલું છે, જ્યાં ચામુંડા માતાજીનું મંદિર બિરાજમાન છે. પર્વતની ઐતિહાસિક અને પૌરાણિક મહત્ત્વને કારણે, દરરોજ હજારો ભક્તો આ લાંબા માર્ગ પર પ્રવાસ કરી તેઓની શ્રદ્ધા અને ભક્તિ દર્શાવે છે. 1,000 પગથિયાં ઉંચાઈ સુધી ચડતા ભક્તો, ચોટીલા પર્વતના શિખર પર પહોંચીને માતાજીનો આશીર્વાદ મેળવતા છે.
Disclaimer :-
આ લેખમાં આપેલી કોઈપણ માહિતીની ચોકસાઈ અથવા વિશ્વસનીયતાની ખાતરી આપવામાં આવતી નથી. આ માહિતી જ્યોતિષ, પંચાંગ, માન્યતાઓ અથવા ધાર્મિક ગ્રંથો જેવા વિવિધ માધ્યમોમાંથી એકત્રિત કરવામાં આવી છે અને તમારી સમક્ષ રજૂ કરવામાં આવી છે. અમારો ઉદ્દેશ્ય માત્ર માહિતી પૂરી પાડવાનો છે. તેની સત્યતા અને સિદ્ધ હોવાની અધિકૃતતા આપી શકતા નથી. કોઈપણ રીતે તેનો ઉપયોગ કરતા પહેલા, કૃપા કરીને સંબંધિત નિષ્ણાતની સલાહ અચૂક લેવી.
