ભગવાન શ્રીકૃષ્ણ હિંદુ ધર્મના સર્વશ્રેષ્ઠ અવતારોમાંના એક છે. તેમનું જીવન માત્ર કથાઓ પૂરતું નથી, પરંતુ એક જીવન જીવવાની કલા છે. ભગવદ્ગીતામાં આપેલા તેમના ઉપદેશો આજના આધુનિક યુગમાં પણ એટલા જ ઉપયોગી છે જેટલા દ્વાપર યુગમાં હતા.
તેમના જીવનમુલ્યો આપણને કર્મયોગ, સત્ય, પ્રેમ, ધૈર્ય અને અનાસક્તિના પાઠ શીખવે છે.

શ્રીકૃષ્ણના મુખ્ય જીવનમુલ્યો અને તેમના અર્થ

કર્તવ્યનું પાલન – ‘કર્મયોગ’

શ્રીકૃષ્ણ કહે છે:

“કર્મણ્યેવાધિકારસ્તે મા ફલેષુ કદાચન”
અર્થાત, આપણું ધ્યાન માત્ર કર્તવ્ય પર હોવું જોઈએ, પરિણામ પર નહીં.
જીવનમાં સફળતા માટે સતત પ્રયત્ન જરૂરી છે, પરંતુ પરિણામનો અહંકાર અથવા નિરાશા ન હોવી જોઈએ.

સત્ય અને ધર્મ માટે અડગતા

મહાભારતમાં પાંડવોની તરફેણ કરવાનો શ્રીકૃષ્ણનો નિર્ણય એ દર્શાવે છે કે સત્ય અને ન્યાય માટે લડવું જ સાચો ધર્મ છે. અન્યાય સામે મૌન રહેવું પણ એક પ્રકારનો અન્યાય છે.

સમયનું મહત્ત્વ

શ્રીકૃષ્ણ શીખવે છે કે યોગ્ય સમયે યોગ્ય નિર્ણય જીવન બદલી શકે છે. મહાભારતમાં તેમણે યોગ્ય ક્ષણે યોગ્ય રણનીતિ અપનાવીને વિજય અપાવ્યો.

અનાસક્તિનો પાઠ

સંપત્તિ, સત્તા અને સંબંધો બધું ક્ષણિક છે. શ્રીકૃષ્ણ કહે છે કે દુનિયામાં રહેતાં રહેતાં મનને અનાસક્ત રાખવું એ શાંતિનું મૂળ છે.

મિત્રતા અને સંબંધોની કદર

સુદામા સાથેની શ્રીકૃષ્ણની મિત્રતા બતાવે છે કે સાચી મિત્રતા સ્વાર્થ વગરની અને જીવનભર ટકનારી હોય છે.

આજના સમયમાં શ્રીકૃષ્ણના જીવનમુલ્યોનો ઉપયોગ

• બિઝનેસમાં – ન્યાય, ઈમાનદારી અને યોગ્ય સ્ટ્રેટેજી.

• પર્સનલ લાઈફમાં – પ્રેમ, મિત્રતા અને વિશ્વાસ.

• સ્ટ્રેસ મેનેજમેન્ટમાં – અનાસક્તિ અને ધૈર્ય.

• લીડરશીપમાં – યોગ્ય સમયે યોગ્ય નિર્ણય.

 

ભગવાન શ્રીકૃષ્ણના જીવનમુલ્યો માત્ર ધાર્મિક નથી, પરંતુ વ્યવહારિક જીવનની સફળતા માટે પણ જરૂરી છે. જો આપણે તેમના ઉપદેશોને જીવનમાં ઉતારી શકીએ, તો મુશ્કેલીઓમાં પણ સ્થિર રહીને સત્યના માર્ગે આગળ વધી શકીએ.